Join us On Social Media

Join our Telegram Channel To Get Latest Notification!
Join our YouTube Channel To Get Latest Video Notification!
Follow Me On Facebook To Get Latest Notification!
Techy Pranav PKD ART

लोकसभा माहिती मराठी - Lok sabha Mahiti in Marathi

MPSC लोकसभा माहिती

  • लोकसभा हे संसदेचे प्रथम व कनिष्ठ सभागृह आहे.
  • या सभागृहात लोकांनी निवडून दिलेले प्रतिनिधी असतात म्हणून त्याला लोकसभा म्हणतात.
  • रचना कलम ८१: लोकसभेची सदस्य संख्या कमाल 550 इतकी निश्चित करण्यात आले आहे. ऍग्रो इंडियन समाजाचे दोन प्रतिनिधी राष्ट्रपतींनी निवडल्यास सदस्यसंख्या कमाल 552 नक्की होऊ शकते.
  • त्यामध्ये घटक राज्याचे 530 व केंद्रशासित प्रदेशाचे 20 सदस्य असतात.
  • कलम 331: अंगलो इंडियन जमातीस पुरेसे प्रतिनिधित्व न मिळाल्यास राष्ट्रपती या जमातीतून दोन सदस्यांची नेमणूक करू शकतात.
  • १९ व्या लोकसभेतील स्थिती:
  • लोकसभेवर राज्यवार सदस्यांची संख्या: १) उत्तर प्रदेश (सर्वाधिक): ८० २) महाराष्ट्र: ४८ ३) पश्चीम बंगल: ४२ ४) बिहार: ४० ५) तमिळनाडू: ३९

लोकसभा सदस्य साठी पात्रता

  • उमेदवार भारताचा नागरिक असावा.
  • त्याचे वय किमान 25 वर्षे असाव.
  • संसदेने वेळोवेळी विहित केलेल्या अटीची त्याने पूर्तता करावी.
  • राखीव क्षेत्रातील उमेदवार हा त्यात जाती-जमातीच्या असला पाहिजे.
  • त्याचे नाव कोणत्याही संसदीय मतदारसंघात मतदार म्हणून नोंदविलेले असावे.
  • आरक्षण: अनुसूचित जातीसाठी 84 व अनुसूचित जमातीसाठी 47 अशा एकूण 131 (18.48%) जागा राखीव.

लोकसभा निवडणूक पद्धती

  • लोकसभेचे सदस्य 18 वर्षावरील प्राऊड मतदारांकडून प्रत्यक्षरीत्या निवडून दिले जातात.
  • हे सदस्य एक सदस्यीय मतदार संघातून निवडले जातात.
  • हे निवडणूक गुप्त मतदान पद्धती व साध्या बहुमताने होते.

लोकसभेचा कार्यकाल

  • लोकसभेचा कार्यकाल सर्वसाधारण स्थितीत पाच वर्षे असते.
  • आणीबाणी काळात संस्कृत कायदा करून हा कार्यकाल एका वेळी जास्तीत जास्त एक वर्षासाठी वाढू शकते.
  • आणीबाणी संपल्यावर सहा महिन्याच्या आत पुन्हा निवडणुका घ्याव्या लागतात.

सदस्यांचा राजीनामा

  • लोकसभा सदस्य आपला राजीनामा स्वीकृती साठी लोकसभा अध्यक्ष कडे पाठवितो.
  • लोकसभेच्या परवानगीशिवाय सतत व सलग ६० दिवस लोकसभेच्या बैठकीस अनुपस्थित राहणाऱ्या सदस्यांचे सदस्यत्व आपोआप रद्द होते.
  • पक्षांतर केल्यास सदस्याचे सदस्यत्व रद्द होऊ शकते.

लोकसभेचे अधिवेशन

  • संसदेच्या प्रत्येक सभागृहाची बैठक बोलविण्याचे अधिकार राष्ट्रपतींना आहेत.
  • दोन अधिवेशनामध्ये 180 दिवसांपेक्षा जास्त काळ असू नये असा संकेत आहे.
  • लोकसभेच्या अधिवेशन सुरू होण्यासाठी एकूण सभासद संख्येच्या एकदशाश इतकी सदस्य संख्या ही गणसंख्या ठरवण्यात आले आहे.
  • लोकसभेचे सभापती व उपसभापती:
  • लोकसभेचे निवडून आलेले सदस्य आपल्या पैकी एका सदस्याची सभापती व एकाची उपसभापती म्हणून निवड करतात.
  • सभापती व उपसभापती यांचा कार्यकाल लोकसभेच्या कारकाला इतकाच असतो.
  • लोकसभेच्या सभापती आपल्या पदाचा राजीनामा द्यायचा असल्यास त्याला तो उपसभापती सादर करावा लागतो. सभापती आपला राजीनामा सभापती कडे सादर करतो.

सभापती ची कार्य आणि अधिकार:

  • सभासदांना प्रश्न विचारण्यास परवानगी देणे अथवा नाकारणे.
  • प्रवर समितीच्या अध्यक्षाची नियुक्ती करणे.
  • अधिवेशनास आवश्यक गणसंख्या नसल्यास ते तहकूब करणे.
  • सदस्यास मातृभाषेतून प्रश्न विचारण्यास परवानगी देणे.
  • कोणतेही विधेयक मतास टाकाने त्यावर सदस्यांचे मत आजमावणे व निर्णय झाल्यास करणे.